Zeeuwse apothekers merken elke dag het medicijntekort

Wie eens in het jaar een pilletje nodig heeft, zal er wellicht niet zo veel van merken of bij stilstaan, maar voor mensen als Sjaan uit Zierikzee is het medicijntekort in Nederland een groot probleem. Frustrerend zelfs omdat ze er dagelijks mee wordt geconfronteerd. De Zeeuwse apothekers zitten eveneens met het pillenprobleem in hun maag, maar kunnen er nauwelijks wat aan doen. “Het is voor ons haast niet meer werkbaar”, zegt Esther Derycke. “Elk jaar worden de problemen groter.” Dagelijks is het een grote legpuzzel om iedereen van potjes en pilletjes te voorzien, geeft ze aan.

De apotheker in Oostburg hangt bijna hele dagen aan de telefoon op zoek naar betaalbare geneesmiddelen. Ze kruipt nog maar eens achter haar computer en leest de tussenstand van vandaag op: “Op dit moment zitten 452 mensen te wachten op een nazending van ons. Ik heb nu 156 verschillende middelen op de lijst staan die niet leverbaar zijn.” Moeiteloos lepelt ze een hele reeks …pammetjes, …itraatjes en …linetjes die niet te verkrijgen zijn op.

“Ik voorzie meer ziekenhuisopnames door de medicijntekorten, het is echt miserie”, waarschuwt Derycke. “Voor de patiënten is het ook lastig als ze elke keer bij het afhalen met een verandering te maken krijgen. Ja, ik hoor van andere apothekers in het land dat mensen ook erg boos worden, maar hier in Zeeuws-Vlaanderen zijn ze nog redelijk begripvol. We doen wat we kunnen.”

In Zeeland wijken verschillende mensen nu uit naar België als de pillen in Nederland niet (meer) leverbaar zijn, zo blijkt uit de vele reacties op de website van de PZC. Derycke hoort die verhalen ook. “Voor de veiligheid is dat niet oké. We krijgen gaten in het dossier. De apotheker en de huisarts weten dan niet meer welke en hoeveel medicijnen mensen gehad hebben.”

Voor Sjaan uit Zierikzee is België ook geen optie, te ver weg. Het dagelijkse ritueel van pillen innemen en opletten met de juiste dosering kost haar veel tijd en energie. Ze zucht eens diep als ze nadenkt over welke pillen ze dagelijks naar binnen moet werken om ‘gezond’ te blijven. “Ozempic voor de diabetes, piroxicam voor de reuma, maagbeschermers, bloedverdunners… ‘s Ochtends moet ik zeven pillen innemen, in de avond nog een stuk of drie.”

Als dan de dosering of het merk steeds verandert, zorgt dat voor veel stress. “Ozempic moest ik eerst één keer in de week inspuiten. Daarna door een lagere doses twee keer en nu moet ik weer tabletten slikken. Het is echt vervelend. En dan krijg je weer te horen dat een bepaald medicijn helemaal niet meer komt. Laatst kreeg ik nieuwe maagbeschermers waar ik juist meer maagklachten van krijg. Of ik had bijwerkingen als misselijkheid en hoofdpijn. Ik weet niet wat ze allemaal aan het doen zijn in dit land, maar hier schiet ik niks mee op. Dan kan ik nog beter niets innemen, dan maar meer pijn.”

Janny uit Goes kan er over meepraten. Ze kan bij haar eigen apotheek – die wel haar best voor haar doet – niet aan de betahistine (helpt tegen duizeligheid) komen. “Uiteindelijk ook maar uitgeweken naar België, maar het is toch van de zotte dat dat nodig is. Ik heb een recept van de huisarts gekregen en kon het bij de apotheek in België halen.” Bep Segboer heeft hetzelfde medicijn nodig. “Dat is dus niet leverbaar, erg naar. Ik heb het echt nodig en er is geen vervanging.” Esther Bliek merkt ook dat medicijnen schaars zijn. “Je krijgt minder in hoeveelheid en/of een ander merk, waar dan weer andere hulpstoffen in zitten waar je dan weer bijwerkingen van hebt, heel vervelend.”

Apotheker Derycke herkent de verhalen als geen ander. “Er moet echt iets gebeuren. Apothekers doen hun best om mensen van ‘iets” te voorzien, maar het is voor ons ook echt schrijnend als we een duurder merk moeten voorschrijven als het andere er gewoon niet is. Dan betaal je normaal twee euro voor een doosje en nu ineens honderd. De zorgverzekeraars vergoeden het dan weer niet, met als gevolg dat iemand boos naar de apotheek komt.”

Het probleem van het medicijntekort is er niet ineens, zegt de apotheker. “Eerst dachten we dat het door corona kwam. Maar daarna is het alleen maar erger geworden. Het komt doordat er in Europa bijna geen fabrieken meer zijn en alles uit landen als China, India en Pakistan komt. Ik begreep wel dat er nu binnen de Europese Unie wordt gekeken om de farmacie weer naar Europa te halen. In heel Nederland zijn de apothekers bezig om de tekorten te omzeilen. Het is continu bellen met de groothandel, maar ook met patiënten. Dan is het rekenen of iemand nog genoeg heeft om de komende dagen mee door te komen voordat het nieuwe doosje er is.”

Geneesmiddelentekorten ontstaan vooral door problemen met productie, distributie en kwaliteit, laat apothekersorganisatie KNMP weten. “Ook zijn er economische redenen aan de orde. Nederland is door de lage prijzen en het beperkte inwoneraantal voor fabrikanten geen aantrekkelijk afzetgebied.”

Infecties waren afgelopen jaar bijvoorbeeld lastig te bestrijden door een tekort aan diverse antibiotica. Door verhoogde vraag zijn bepaalde antibiotica ook in 2024 niet voorradig.

Volgens de KNMP hebben naar schatting vijf miljoen medicijngebruikers last van het pillentekort in Nederland. Voor de apothekersorganisatie brengt Farmanco de geneesmiddelentekorten dagelijks in kaart. “Indien een geneesmiddel landelijk niet verkrijgbaar is, gedurende minimaal veertien dagen, noteert Farmanco een nieuw tekort voor het jaarlijkse overzicht. Meldingen door apothekers worden geverifieerd bij de fabrikanten.”